گروه - واژه های ساختی در زبان فارسی: پیوستاری میان واژگان و نحو

پژوهش حاضر به بررسی ساخت های[x p x] [1]می پردازد مانند رودررو، خانه به خانه. این ساخت ها به دلیل عدم تطابق با قواعد زایشی محض (صورت گرایی) و داشتن ویژگی های خاص موردتوجه بسیاری از زبان شناسان بوده است. این مطالعه دو هدف را دنبال می کند، از یک سو تحلیل های پیشین را مورد نقد و بررسی قرار می دهد تا نشان دهد چنین الگوهایی در زبان فارسی یک «ساخت» هستند و «گروه- واژه» نامیده می شوند. از سوی دیگر با ارائه تحلیلی متفاوت بر پایه «دستور ساختی»[2] نشان می دهد گروه - واژه ها در این زبان به خانواده ای[3] بزرگ تعلق دارند. این خانواده زبانی، اعضا (زیر- ساخت ها) متعددی را در بردارد. بررسی معنایی و نحوی آنها نشان می دهد که این نوع گروه – واژه ها از واژگانی ترین تا غیر واژگانی بر روی پیوستاری طبقه بندی می شوند و به دو گروه اصلی تقسیم می شوند: 1- گروهی که در هر دو ساخت اضافه و فعل سبک ظاهر می­گردند. 2- گروهی که فقط در ساخت اضافه می آیند و از زایایی بیشتری برخوردارند. چنین بررسی ای با توجه به عملکرد این نوع گروه های واژگانی و ویژگی های خاصی که نشان می دهند تعامل میان واژگان و نحو را پیش بینی می کند. [1]. بر خلاف زبان انگلیسی که این ساخت ها در اکثریت حالت ها با دو اسم ساخته می شوند {اسم حرف اضافه اسم}؛ در زبان فارسی علاوه بر اسم، صفت، ضمایر پرسشی به همراه پرسشواژه هم مشاهده شده است. مانند هرکی به هرکی، زود به زود؛ از این رو نگارندگان از قالب [x p x] استفاده کرده اند. [2]. construction grammar [3]. family of construction